De geur van verse urine is meestal tamelijk neutraal als u voldoende drinkt (meestal ongeveer anderhalf tot twee liter per dag) en de blaas regelmatig ledigt. Maar soms kan zelfs verse urine een sterke geur hebben, en hier kunnen verschillende redenen voor zijn.
De verschillende geuren in urine
In het verleden werd urine gebruikt om ziekten te diagnosticeren en aanwijzingen te geven of er iets mis was in het lichaam. Tegenwoordig kan de geur in urine, samen met de kleur en symptomen, wijzen op een goede gezondheid of een ziekte. De geur kan op veel verschillende manieren worden beschreven; bijvoorbeeld dat het zoet ruikt, of dat het ruikt naar vis, ammoniak of alcohol.
Wat is de oorzaak van een sterke of vreemde geur in urine?
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom de urine onaangenaam en intenser ruikt. Beneden vindt u enkele voorbeelden van wat een sterke geur in urine kan veroorzaken.
Voedsel en medicijnen kunnen de geur van urine beïnvloeden
De geur van urine hangt sterk samen met wat we eten. Sterk gekruid voedsel kan de urine sterker laten ruiken, terwijl bijvoorbeeld asperges, koffie en knoflook het een meer opvallende geur geven. Medicijnen als penicilline kunnen ook de manier beïnvloeden waarop urine ruikt. Dit is echter allemaal volkomen onschadelijk. De geur in de urine verdwijnt wanneer het betreffende voedsel of medicijn het lichaam verlaat.
Uitdroging kan een sterke urinegeur veroorzaken
Als u niet genoeg water drinkt, wordt urine meer geconcentreerd – dit is terug te zien in de kleur en geur. Als urine donker van kleur is met een sterke geur, kan dit wijzen op uitdroging.
Sterk geconcentreerde urine, veroorzaakt door een lage vochtinname, ruikt vaak sterk. Wanneer urine te geconcentreerd is, irriteert het ook de blaaswand. Dit kan drangsymptomen veroorzaken, die worden gekenmerkt door een frequente behoefte om naar het toilet te moeten.
Aandoeningen die kunnen leiden tot uitdroging zijn koorts, nierziekte, diarree of braken. Iedereen kan uitgedroogd raken, maar sommige mensen lopen meer risico, bijv. kleine kinderen, ouderen of mensen met een chronische ziekte. Als u uitdroging vermoedt, bij uzelf of bij anderen, is het belangrijk om hier iets aan te doen. Zorg er altijd voor dat u of degenen waarvoor u zorgt voldoende vocht binnenkrijgt.
Sterk ruikende urine die donker en troebel is, kan worden verward met symptomen van een urineweginfectie of zogenaamde asymptomatische bacteriurie (zie hieronder).
Bacteriën in de urine
Wetenschappers hebben onlangs ontdekt dat de urineweg een eigen microflora heeft. Dit betekent dat de meeste mensen kleine hoeveelheden bacteriën in hun urine hebben. Dit is echter heel normaal en veroorzaakt geen ongemak. Er is onderzoek gaande om de samenstelling van deze flora te achterhalen, om te zien of deze stabiel is of niet en of het kan helpen infecties door andere ongewenste bacteriën te voorkomen.
Wanneer urine sterk ruikt, kan dit door een urineweginfectie komen
Soms kunnen ongewenste bacteriën de urinewegen binnendringen en een infectie veroorzaken – urineweginfectie of cystitis. Dit wordt veelal veroorzaakt door de Escherichia coli-bacteriën die van nature in de darm voorkomen en die soms in de urinebuis terechtkomen en de urinewegen bereiken. Bij vrouwen komt een urineweginfectie of blaasontsteking vaker voor omdat de urinebuis korter is en zich dichter bij de anus bevindt. Naast bacteriën kunnen virussen of schimmels een infectie veroorzaken. De binnendringende bacteriën gedijen in de urine en vermenigvuldigen zich snel en veroorzaken een infectie, die kan leiden tot een onaangename geur.
Symptomen van een urineweginfectie of cystitis kunnen zijn:
- pijn of een branderig gevoel bij het plassen
- verhoogde frequentie en aandrang om te plassen
- bloedsporen in de urine
- donkere, troebele of sterk geurende urine
Lees hier meer over urineweginfecties
Geur in urine veroorzaakt door asymptomatische bacteriurie
Het is ook mogelijk dat grote aantallen bacteriën de urinewegen kunnen binnendringen. De bacteriën verschillen vaak in soort en zijn niet bijzonder schadelijk. Dit betekent dat ze aanwezig kunnen zijn zonder problemen te veroorzaken, met uitzondering van dat ze de urine een onaangename geur geven. Deze aandoening heet asymptomatische bacteriurie (ASB) oftewel ‘vriendelijke’ bacteriën. Deze bacteriën komen vaker voor bij ouderen, vrouwen en bij mensen met diabetes of katheters. Deze aandoening wordt meestal niet met antibiotica behandeld. Dit komt omdat als de balans van de flora wordt gewijzigd, een antibioticabehandeling andere bacteriën kan laten floreren die moeilijker te behandelen zijn.
Diabetes en de geur in urine
Voor mensen met diabetes en een te hoge bloedglucosespiegel, geven de nieren overtollige suiker door via de urine. Hierdoor ruikt de urine zoet. Andere symptomen van een hoge bloedsuikerspiegel zijn een erg dorstig gevoel en vaak moeten plassen. Als u symptomen van hoge bloedsuiker heeft, moet u contact opnemen met uw arts.
Sterk ruikende urine: Wanneer u een arts moet raadplegen
Als urine slecht ruikt, betekent dit niet noodzakelijk dat er iets mis is. Als de geur in de urine echter lang aanhoudt en niet kan worden herleid tot bepaalde voedingsmiddelen of medicijnen, en u zich zorgen maakt over de symptomen, moet de oorzaak worden onderzocht. Als de kleur van de urine is veranderd, als er pijn is bij het plassen of zelfs bloed in de urine, is een meer uitgebreide diagnose nodig. Als u zich zorgen maakt, moet u contact opnemen met uw arts.
Als de geslachtsdelen een onaangename geur hebben, kan dit bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een onbalans in de bacteriën. Redenen hiervoor kunnen overmatige hygiëne, antibioticabehandeling of het gebruik van agressieve zeep zijn.
Een gezonde huid is beter bestand tegen infecties. Het is dus belangrijk om het gebied rondom de geslachtsdelen schoon en gezond te houden, om zo het vermogen van de huid om zichzelf te beschermen tegen infecties te behouden of te verbeteren. Om onaangename geurtjes te voorkomen, moet u niet alleen nadenken over hoe u een urineweginfectie kunt voorkomen, maar is een goed huidverzorgingsregime ook belangrijk; bijv. door huidverzorgingsproducten te gebruiken die speciaal zijn ontworpen voor intieme verzorging en die de huid in goede conditie houden.
Om het risico op infecties te verminderen, is het belangrijk om:
- Extra oplettend te zijn als er een voorgeschiedenis is van een urineweginfectie of als een persoon is beoordeeld als een risico.
- Genoeg vloeistoffen te drinken om voldoende gehydrateerd te blijven.
- Probeer langdurige blootstelling van de huid aan urine te voorkomen (bijv. natte incontinentieproducten die veel urine bevatten)
- Gebruik producten met materialen die de huid droog houden (bijv. door de urine in de kern van het product in te sluiten om deze van de huid weg te houden).
- Gebruik toiletroutines die een volledige blaas- en darmlediging mogelijk maken, omdat resterende urine een risico op urineweginfectie kan vormen.
- Veeg op het toilet van voor naar achter om te voorkomen dat darmbacteriën bij de urinebuis terechtkomen.
- Verwijder onmiddellijk producten die vervuild zijn met ontlasting – van voren naar achteren.
- Vermijd agressieve zeep bij de gevoelige gebieden rondom de geslachtsdelen, omdat dit de balans kan verstoren en irritatie kan veroorzaken. Kies altijd huidverzorgings- en reinigingsproducten met een lage pH (pH 4,0 - 6,0). Dit is vooral belangrijk voor de verouderde en gevoelige huid.
- Gebruik wascrème van TENA of een nat washandje om een kwetsbare huid te reinigen, en barrièrecrème van TENA voor extra bescherming.
- Droog de huid na het reinigen en voordat u een nieuw incontinentieproduct gebruikt, want bacteriën kunnen beter groeien op vochtige plekken. Indien mogelijk blootstellen aan lucht.
De geur van urine kan belangrijke informatie bevatten
Ter samenvatting: Wanneer de geur in urine verandert, kan dit een belangrijke indicator zijn voor veel dingen. De oorzaak kan onschadelijk zijn, zoals een grote portie asperges voor de lunch. Maar het kan ook uitdroging of een infectie zijn waardoor de urine een ongebruikelijke geur heeft. Een attente neus, samen met een scherp oog voor andere symptomen, kan waardevolle tips geven – en indien nodig leiden tot een medische diagnose. Er zijn ook veel nuttige TENA-incontinentieproducten beschikbaar om de huid droog te houden en urinegeur te voorkomen, evenals TENA-reinigingsproducten om de gevoelige huid in het perineale gebied te reinigen, hydrateren en beschermen.
Gecontroleerd door Josefine Grandin, districtsverpleegkundige, urotherapeut, 15-10-2019